Pijn - conflict - triggers - patronen

Een cliënt die al een tijdje met enige regelmaat bij mij komt, deelde een verhaal dat voor mij heel mooi laat zien hoe je door neutraal te blijven en de vinger op de zere plek te leggen, een ander soort communicatie krijgt. Ook met mensen die een heel andere kijk op zaken hebben.

Tijdens een familie-uitstapje maakte ze een opmerking die bij haar broer in het verkeerde keelgat schoot. Het ging erover dat mensen met Parkinson ‘allemaal’ in met gif bespoten landbouwgebieden wonen. Mijn cliënt kijkt daar anders naar. Maar haar broer kon en wilde haar niet horen.

“Hij vulde dingen in voor mij, insinueerde en ging verder met zijn betoog zonder de anderen ook maar de kans te geven terug te reageren. Dat is niet nieuw. Zodra zoiets gebeurt, verandert zijn gedrag binnen een fractie van een seconde: van gezellig naar vol in de weerstand of strijd. Ik was er dus ergens een beetje op voorbereid dat hij zo kon reageren. Maar als het dan gebeurt, is het toch altijd weer onverwacht. Ik voelde hoe ik meteen conflictactief werd, stresserig en met een fysieke reactie in mijn buik. Mijn zenuwstelsel sprong meteen op het sein ‘onveilig’. Dit is een reactie die ik mijn hele leven maar al te goed ken. Ik voel me klein worden, mijn hart bonst, mijn keel knijpt dicht… Dat is mijn overlevingsstrategie.Wat kon ik doen? Om de goede vrede en een gezellige sfeer te bewaren, kon ik me klein houden en hooguit een beetje verbaal weerstand bieden. Dat kunnen we heel goed in ons gezin. Maar dat voelde deze keer niet goed. ‘Hé, ik ben ook iemand met kennis en wijsheid en heb ook gevoel’. Ik wilde niet (weer) afgeserveerd worden door mijn broer die zijn emoties vol op mij projecteert en mij compleet afwijst en met de grond gelijk probeert te maken.

Ik begrijp waarom hij dit doet. De wereld kleiner en behapbaar gecontroleerd houden biedt hem veiligheid. Hij is midden vijftig en heeft een aantal jaren geleden de diagnose autisme gekregen. Hij reageert vaak vanuit schrikangst. Zo kan hij overbezorgd en vanaf de achterbank tegen mij zeggen op welke rijstrook ik het beste kan rijden. Zijn dochter, mijn nichtje, hoor ik dan wel zeggen: “Pap dat is super irritant als je je met het rijden gaat bemoeien.”

Maar nu hij daar aan tafel zo vol in zijn emotie schoot, zijn boosheid op mij projecteerde en mij compleet afwees - omdat ik dus iets zei (trigger - acteur) wat er bij hem niet ‘in’ kan -  voelde ik dat ik deze keer mocht doorzetten. Uiteindelijk vroeg ik aan mijn broer: ‘Wat bedoel je precies?’ Dit is voor het eerst dat ik zelf behoorlijk neutraal bleef en dit vanuit mijzelf aan ging (oké ik heb flink geoefend de afgelopen jaren). Ik voelde me super kwetsbaar, maar met knikkende knieën zette ik door. Vanuit mijn hart. Bestaansrecht is wat ik voelde.Dus ik vroeg hem nog een keer: “Wat bedoel je precies?”Hij schoot weer vol in zijn emotie en haalde er van alles bij. Ik zag mijn moeder en nichtje vragend kijken. “Wat bedoel je precies?”, vroeg ik nog een keer.“Ik wil een antwoord”, riep hij ferm.“Ben je bereid om mij uit te laten praten en naar mij te luisteren?”, vroeg ik. Dit moest ik drie keer herhalen, want telkens schoot hij in een monoloog vol verwijten. Hij bleef zich maar boos verdedigen naar mij.Uiteindelijk viel er een stilte en begon ik rustig uit te leggen. “Niet alle mensen in die landbouwgebieden hebben Parkinson, toch? Hoe komt het dan, dat de ene persoon wel vatbaar is voor Parkinson en de ander niet?”Ik ging verder: “Hoe komt het dat jij hooikoorts (pollen ) ervaart? En je gezinsleden niet? Terwijl jullie allemaal samen in een huis wonen en de hond uitlaten onder dezelfde bomen? Het nodigt je uit om naast symptoombestrijding ook ‘innerlijk werk’ te doen. Je psyche doet namelijk ook mee. Er is veel meer wat meespeelt dan alleen dat wat wij fysiek waarnemen.”

Nou, daar gebeurde er iets. Wat precies weet ik niet, maar ineens werd hij wat rustiger.En ik? Ik had mijn ding gezegd en voelde me rustig. Wat een verschil met vroeger: toen had ik minimaal twee weken nodig gehad om van zoiets bij te komen. En nu ontstond er zowaar een gesprek, een opening.”